paluDIGIcultuur

Dit project ontwikkelt een digitaal beslissingsondersteunend instrument voor overheden waarmee zij de haalbaarheid van natte landbouw kunnen inschatten in arrondissement Turnhout.

Overheden hechten belang aan het behoud van open ruimte. Landbouwgronden kunnen bijdragen aan de Klimaat adaptatie en – mitigatie bij een verhoogde grondwaterstand. Zo kan aan natte landbouw of paludicultuur gedaan worden. Enerzijds verbetert het bufferend vermogen, anderzijds wordt koolstof vastgelegd in (veen)gronden. Wanneer deze gronden vernatten kunnen ze echter niet meer gebruikt worden voor klassieke landbouw en moet het gebied anders ingericht worden. Een verhoogde waterstand kan ook de ruime omgeving beïnvloeden. Tot op heden hebben overheden onvoldoende kennis over natte landbouw, de waarde van ecosysteemdiensten en de ruimtelijke impact van deze praktijk.

De druk op landbouwgrond in Vlaanderen is groot en de haalbaarheid van natte landouw in het projectgebied is van veel factoren afhankelijk. Er is nood aan een digitale tool die overheden ondersteunt bij gebiedsgerichte beleidskeuzes zoals vernatting. Deze tool leidt tot een objectivering van het maatschappelijk debat rond vernatting en ondersteunt bijgevolg duurzame beleidskeuzes.

De digitale tool wordt gebaseerd op databronnen die op dit moment niet beschikbaar zijn in Vlaanderen. Ze worden binnen het project aangekocht, verzameld, gekoppeld en gedigitaliseerd. Enerzijds gaat het om kwantitatieve gegevens zoals opbrengstdata van natte landbouw teelten, verwachte opbrengstverliezen en de valorisatie van gerealiseerde ecosysteemdiensten. Anderzijds worden kwalitatieve gegevens verzameld. Actieve landbouwers, potentiële verwerkers en afnemers worden bevraagd en reflecteren vanuit hun eigen expertise over de haalbaarheid van een natte landbouw keten. Hieruit volgen randvoorwaarden voor natte landbouw zoals schaalgrootte, mate van vernatting en teelttypes voor vermarkting die worden samengebracht in de nieuwe digitale tool. Er zullen ook fact-sheets worden ontwikkeld zodat in eerste instantie overheden maar ook landbouwers en andere stakeholders feiten en beste praktijken kunnen raadplegen in verschillende scenario’s van vernatting.

Ook bestaande digitale tools zoals het landbouwkompas en de landbouwimpactstudie (LIS) worden gekoppeld aan de nieuwe digitale tool. Het landbouwkompas (van Provincie Antwerpen) geeft zicht op kansen en uitdagingen van leegstaande boerderijen - interessant voor nieuwe activiteiten en verwerkers in het agrarisch gebied. De landbouwimpactstudie (van Agentschap Landbouw en Zeevisserij) geeft de impact van gebiedsontwikkeling weer op de gekende landbouwpercelen en de agrarische bestemming.

Ook het Europese digitale beleid raadt aan digitale tools te gebruiken als oplossingen voor het bereiken van de groene transitie. Deze digitale tool wordt ter beschikking gesteld van overheden van verschillende beleidsniveaus die elk vanuit hun eigen bevoegdheden met de tool aan de slag kunnen. De provincie Antwerpen beheert de tool ook na het project.

Tijdens het project wordt provincie Antwerpen ondersteund door partners RURANT, Boerenbond Projecten en ILVO. Zij hebben de expertise in het begeleiden van groepen en beschikken over heel wat contacten en landbouwkennis. Tijdens het project verzamelen ze kwalitatieve databronnen bij landbouwers en afnemers of verwerkers in een natte landbouw keten.