Smartsediment

Van 2016 tot 2020 hebben Nederlandse en Vlaamse partijen samengewerkt aan het Interreg Vlaanderen-Nederland project Smartsediment met als doel het herstel van het evenwicht tussen biodiversiteit, bodem en andere functies in de Scheldedelta met slim sedimentgebruik. Dit is hard nodig, want de natuur in de Scheldedelta staat sterk onder druk. Met de uitvoeringsprojecten zijn belangrijke stappen gezet:

Roggenplaat
Doelstelling is: behouden van ca.1950 ha intergetijdenplaten voor de bedreigde vogelrichtlijn en habitatsoorten van het intergetijdegebied en behoud van van de verdeling van de ecotopen van H1310 met suppleties met een omvang van 200ha op de Roggenplaat. Er is in 2019 totaal 211Ha intergetijdengebied gesuppleerd. Daarmee is het aandeel meer dan 50% droogvallend gebied van het 2000ha grote roggeplaat/Neeltje Jans complex toegenomen met 20%, wat de bedreigde steltlopers en zeehonden 25 jaar lang een toename van foerageer-, en rusttijd biedt. Hiermee is het aandeel van de Roggenplaatsuppletie in doelstelling 1 behaald.

Fort St. Filips
De aanbesteding van Fort St.Filips heeft meer tijd gevraagd dan initieel gepland omwille van de complexiteit van de opmaak van het bestek voor deze complexe opdracht waarbij saneringswerken, waterkeringswerken en de kribbe perfect op elkaar afgestemd dienden te worden. Uiteindelijk werd de opdracht toegewezen en de werken gestart op 14/10/2019. De plaatsing van de kribbe werd is afgerond eind november 2020 en zal in de loop van de werken verder worden aangevuld en geprofileerd met de historische sedimentzanden aan Fort Filip tot een estuarien gebied met een natuurlijke gradiënt tussen het subtidaal op de plaat van de parel voor het Fort en de slikken en schorren ter hoogte van het Fort Filip. Hierbij werd 236.000 m³ historische baggerzanden gebruikt om deze kribbe op te bouwen en zal nog eens 164.000 m³ hergebruikt worden om achter de kribbe de slikken en schorren te creëren. De estuariene natuur binnen het project zal tegen juli 2021 afgewerkt zijn zodat de monitoring kan opgestart worden in de zomer van 2021. In totaal zal 18,2ha nieuwe getijdennatuur aangelegd zijn en opgevolgd worden door deze monitoring.

Ecosysteemdiensttool
De Oosterschelde en de Westerschelde leveren ecosysteemdiensten. Slim gebruik van sediment heeft gevolgen voor de voedselvoorziening en de zuivering van afvalwater. Ook de veiligheid van de rivieren kan wijzigen door ‘smartsediment’; slim gebruik maken van zand en slib kan dijken verstevigen. Om te weten hoe natuurontwikkeling, dus ook sedimentbeheer de ecosysteemdiensten beïnvloedt, is een Ecosysteemdienst-tool ontwikkeld. Tot nu toe was niet goed bekend welk effect sedimentbeheer heeft op ecosysteemdiensten. Door kennis hierover wordt het duidelijker welke voordelen natuurontwikkeling heeft voor de mens. De definitieve versie van de tool en de bijhorende Engelstalige handleiding zijn gereed en beschikbaar voor toepassing.

Proefstorting Suikerplaat
Met de proefstorting bij de Suikerplaat heeft Maritieme Toegang een nieuwe stortlocatie voor zandige baggerspecie uitgeprobeerd. Uit de ecologische monitoring (uitgevoerd als onderdeel van Smartsediment) bleek dat de geselecteerde locatie voor aanvang van de proefstorting al ecologisch waardevol was. De proefstorting is daarom uitgevoerd op een locatie die iets verder (ca. 100 m) van de Suikerplaat gelegen is en waar het wel nog mogelijk was om bijkomend waardevol gebied te creëren.

Monitoring stortlocaties Beneden-Zeeschelde
In 2017 heeft Maritieme Toegang 2 nieuwe stortlocaties in gebruik genomen in de Beneden-Zeeschelde voor het terugstorten van baggerspecie die vrijkomt bij het onderhoud van de vaargeul. De ecologische monitoring omtrent het in gebruik nemen van deze nieuwe stortlocaties is uitgevoerd als onderdeel van Smartsediment en bevestigt dat het om ecologisch arme gebieden gaat die niet beïnvloed worden door de stortingen.

Roggenplaat gered – Oosterschelde

Verwante projecten

REMARCO

• INTERREG Noordzee
• biodiversiteit, kustzone beheer, waterbeheer

Meer lezen

JOMOPANS

• INTERREG Noordzee
• biodiversiteit, ecosysteem beheer, kustzone beheer, marien

Meer lezen

Grenspark Groot-Saeftinghe

• INTERREG Vlaanderen-Nederland
• biodiversiteit, biomassa, burgerinitiatief

Meer lezen

Care-Peat

• INTERREG Noordwest-Europa
• bodem, koolstofarme economie

Meer lezen