Verduurzaming Antwerpen Nieuw-Zuid

Nieuw Zuid is een nieuwe wijk langs de Scheldekaaien in Antwerpen, waar op dit moment al meer dan 1.000 wooneenheden gebouwd zijn. Het is de ambitie van deze wijk om duurzaam te zijn in tal van aspecten, onder meer dankzij een innovatief warmtenet. Oorspronkelijk was het plan om de wijk te verwarmen met restwarmte van nabijgelegen industrie, maar na enkele hindernissen wordt er op dit moment nog aardgas gebruikt om het net te verwarmen. Dit stemt jaarlijks overeen met een CO2-uitstoot van ongeveer 2.200 ton. Een zoektocht naar alternatieve duurzame energiebronnen heeft uitgewezen dat een duurzame en energie-efficiënte combinatie van water-water warmtepompen op riothermie in combinatie met lucht-water warmtepompen een haalbare oplossing is. Een dergelijke configuratie zou erg vooruitstrevend zijn in Vlaanderen. Riothermie werd in Vlaanderen nog niet uitgerold op deze schaal voor residentiële gebouwen (er is één referentieproject voor verwarming op een warmtenet op de Keerdok site te Mechelen op kleinere schaal - dit project is momenteel in constructiefase), maar de belangstelling voor deze techniek groeit. Daarnaast is de configuratie van twee duurzame bronnen een complexe uitdaging. Indien succesvol geïmplementeerd, betekent dit dat op elk moment van het jaar de meest efficiënte bron ingezet kan worden. 

Om dit te realiseren, zullen er verschillende technische en communicatieve werkzaamheden plaatsvinden. Een riothermie-installatie zal warmte uit de afvalwatercollectoren van Aquafion halen (collector Ledeganckkaai en collector Brederodewijk), die vervolgens gebruikt wordt om warmtepompen te voeden en zo het bestaande net te verwarmen. Daarnaast worden lucht-water warmtepompen geïnstalleerd om de warmtevoorziening te ondersteunen, deels op een passieve manier. Een slimme sturing in een energie-hub/warmtepompcentrale zal de verschillende warmtebronnen coördineren om efficiënt aan de warmtevraag te voldoen. Communicatie over het project zal het bewustzijn en de kennis over de innovatieve technologieën vergroten.

Dit project belooft een duurzame toekomst voor Nieuw-Zuid door het gebruik van hernieuwbare energiebronnen en geavanceerde technologieën, terwijl het de oorspronkelijke ambities om een van de meest groene en geavanceerde warmtenetten in België te zijn, waarmaakt. Het project zal bovendien dienen als voorbeeld voor het verduurzamen van gebouwen die ontworpen zijn voor verwarming op gas. In een stedelijke context zijn er typisch afvalwatercollectoren nabij, zodat riothermie ingezet kan worden, in combinatie met een andere bron die bijna altijd beschikbaar is, de lucht. De resultaten van dit project kunnen bijgevolg aangewend worden voor het verduurzamen van energievoorziening en het versterken van de energie-onafhankelijkheid in Vlaanderen, België en bij uitbreiding Europa.